Lúa tẻ kèo nhà cái ngày mai vốn gắn liền với vùng đồi núi, nổi tiếng với khả năng chịu hạn tốt trên đất dốc, khô cằn và cho hạt gạo thơm ngon đặc trưng. Việc đưa giống lúa này về canh tác tại vùng đồng bằng ven biển như Hải Phòng là một thử nghiệm táo bạo, đối mặt với thách thức về độ ẩm đất cao, nguy cơ ngập úng và nhiễm mặn.

Tuy nhiên, thực tế sản xuất tại khu vực Đường Cao, thôn Lật Dương, xã Tân Minh (huyện Tiên Lãng, Hải Phòng) lại cho kết quả rất khả quan, nhiều người bất ngờ. Mô hình được triển khai với sự phối hợp giữa Hợp tác xã Sản xuất Kinh doanh Dịch vụ nông nghiệp Quang Phục Tân Minh (HTX Quang Phục Tân Minh) và doanh nghiệp sản xuất giống. Sau thời gian khảo nghiệm ban đầu từ năm 2022, Hợp tác xã đã bắt đầu sản xuất trên diện tích lớn hơn từ vụ mùa năm 2024 rồi sau đó được người dân giao trồng rộng rãi trong vụ đông xuân 2024 - 2025.

Những ngày đầu tháng 6, chúng tôi về cánh đồng thôn Lật Dương và được tận mắt chứng kiến những bông lúa kèo nhà cái ngày mai vàng óng, trĩu hạt.

Bà Đào Thị Mỵ, một hộ trực tiếp tham gia mô hình không giấu nổi sự phấn khởi cho biết, giống lúa Tẻ kèo nhà cái ngày mai có ưu điểm nổi bật nhất là khả năng chống chịu vượt trội và rất chắc hạt, khác hẳn với một số giống cũ bà con từng trồng. Do đó, cứ sau mỗi mùa vụ, người này truyền tai người kia tự bảo nhau mua giống về trồng.

“Tôi thấy giống kèo nhà cái ngày mai này đẹp lắm, bông sáng, bà con ai cũng phấn khởi khi thấy kèo nhà cái ngày mai phát triển tốt trên đồng đất cát này. Nhìn cánh đồng của chúng tôi ai cũng thích, nhiều người đã hỏi để liên hệ mua giống cho vụ tới”, bà Mỵ hào hứng.

Ông Nguyễn Văn Thuần, Phó Giám đốc HTX Quang Phục Tân Minh - người theo sát quá trình sản xuất giống lúa kèo nhà cái ngày mai đánh giá, giống có khả năng chống chịu sâu bệnh và thích ứng tốt với biến đổi khí hậu, đặc biệt là trong vụ xuân năm nay thời tiết lạnh kéo dài, không thuận lợi cho cây lúa phát triển, bên cạnh đó giúp bà con giảm đáng kể chi phí sản xuất cũng như rủi ro mất mùa. Điển hình là trong vụ mùa 2024, bão số 3 (Yagi) khiến nhiều giống lúa khác bị đổ rạp, mất mùa nặng, trong khi lúa kèo nhà cái ngày mai vẫn đứng vững và cho năng suất cao.

“Thực tế trồng mấy vụ tôi đánh giá giống lúa kèo nhà cái ngày mai rất phù hợp với thổ nhưỡng Hải Phòng, đặc biệt có khả năng chống chịu tốt với hạn hán, ngập úng do bão và ít sâu bệnh. Vụ này lúa đạt năng suất 3 đến 3,5 tạ tươi mỗi sào (sào 360m2), tức trên 7 tấn mỗi hecta. Đây là mức năng suất cao cho vùng đất nhiễm mặn như cánh đồng này”, ông Thuần chia sẻ.

Hiện tại, HTX Quang Phục Tân Minh đang sản xuất trên diện tích 50 ha giống kèo nhà cái ngày maikèo nhà cái ngày mai. Trước kết quả khả quan, đơn vị đang lên kế hoạch mở rộng quy mô sản xuất giống lúa này. “Chúng tôi sẽ cố gắng vận động bà con mở rộng diện tích lên 70 - 100 ha trong các vụ tới với mong muốn giống lúa kèo nhà cái ngày mai sẽ trở thành giống chủ lực của vùng Tân Minh”, ông Thuần nói.

Thành công bước đầu của mô hình trồng giống lúa kèo nhà cái ngày mai tại Hải Phòng không chỉ là câu chuyện riêng của một địa phương, mà còn là minh chứng cho thấy tiềm năng to lớn của việc đa dạng hóa cơ cấu cây trồng, khai thác hiệu quả những chân đất đặc thù và ứng phó chủ động với những thách thức của biến đổi khí hậu trong sản xuất nông nghiệp, nhất là tình hình xâm nhập mặn đang diễn biến phức tạp.

Vụ xuân 2025, năng suất kèo nhà cái ngày mai của Hải Phòng theo đánh giá bước đầu của Chi cục Kiểm lâm và Trồng trọt (Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng) đạt 58,8 tạ/ha.

Vụ mùa 2025, tổng diện tích gieo cấy trên địa bàn thành phố Hải Phòng là 28.260 ha, tập trung tại các địa phương như Tiên Lãng, Vĩnh Bảo, Kiến Thụy, Thủy Nguyên…