kèo trực tiếp nhà cái bơ để có năng suất cao, phẩm chất tốt (24/08/2006)
Bơ là loại trái cây nhiệt đới điển hình, ngon, bổ dưỡng chỉ kèo trực tiếp nhà cái được ở một số vùng chuyên biệt ở nước ta. Vùng Tây Nguyên có điều kiện sinh thái thuận lợi để kèo trực tiếp nhà cái loại cây ăn quả đặc biệt này. Nhiều năm trước đây do không được chú ý phát triển, lại gặp khó khăn về thị trường tiêu thụ, khả năng thu lợi khi kèo trực tiếp nhà cái bơ không cao, nên các vườn bơ ngon dần dần mai một. Hiện nay, bơ là một trong các loại cây ăn quả đặc sản của vùng Tây Nguyên. Các cây bơ ngon đã đem lại thu nhập đáng kể cho người kèo trực tiếp nhà cái bơ. Giá 1kg quả bơ ngon chính vụ bán ở chợ từ 5.000đ - 8.000đ, bơ sớm và muộn còn được bán với giá cao hơn. Đặc biệt có những cây bơ sáp, ngon cho thu nhập 3.000.000đ - 4.000.000đ/cây.
Để phục hồi lại truyền thống sản xuất loại cây ăn quả này, cần chú trọng đến giống cây kèo trực tiếp nhà cái và kỹ thuật bón phân cho cây bơ.
*Giống bơ: Trước đây bà con nông dân thường kèo trực tiếp nhà cái cây bơ ương từ hạt. Do đặc tính thụ phấn chéo, cây bơ kèo trực tiếp nhà cái từ hạt không đảm bảo được các đặc tính tốt của cây mẹ. Nhiều khi sau 5-6 năm kèo trực tiếp nhà cái cây bơ bắt đầu ra quả thì quả bơ lại có hình dạng quả và chất lượng quả không được như mong muốn nên chủ vườn chỉ bán được sản phẩm với một giá rất thấp và nhiều khi phải đốn bỏ. Thông qua nhân giống vô tính bằng kỹ thuật ghép nối ngọn trong vườn ươm, người kèo trực tiếp nhà cái bơ có thể kèo trực tiếp nhà cái được các cây bơ có đặc tính về hình dạng cây, hình dạng quả và chất lượng quả tốt như cây mẹ đã được chọn lựa. Hiện nay Viện Khoa học kỹ thuật Nông Lâm nghiệp Tây Nguyên ở Đăk Lăk đang tiến hành tuyển chọn và nhập nội các cây bơ đầu dòng có năng suất cao, chất lượng tốt và nhân giống ghép các dòng bơ ngon có các đặc tính chín sớm, chín muộn, chín trung bình để phục vụ cho sản xuất.* kèo trực tiếp nhà cái phân cho bơ: Ngoài yếu tố giống, một trong các nguyên nhân làm cây bơ cho năng suất thấp, chất lượng quả thoái hóa nhanh (thể hiện ở quả nhỏ, có nhiều xơ) là do tập quán kèo trực tiếp nhà cái bơ không chăm sóc, bón phân. Nhiều nông dân ở Tây Nguyên kèo trực tiếp nhà cái bơ như kèo trực tiếp nhà cái 1 loại cây bóng mát trong vườn, kèo trực tiếp nhà cái dọc bờ lô ở các vườn cây công nghiệp, chỉ thu hái quả mà hoàn toàn không chăm bón cho cây bơ. Một số các nông dân tiến bộ hơn cũng bón cho bơ một ít phân mà chủ yếu là phân đạm và kali, lượng bón khoảng 1-2kg urê và 0,5kg KCl/cây/năm. Lượng phân này hoàn toàn không đáp ứng được nhu cầu dinh dưỡng cây bơ.
Các nghiên cứu về phân bón cho bơ cho thấy bón phân không đủ và mất cân đối đã làm giảm độ phì đất dẫn đến giảm năng suất, cây bơ có hiện tượng ra quả cách năm nặng nề, quả nhỏ và có các triệu chứng rối loạn sinh lý sau thu hoạch như vàng lá, rụng lá. Ngoài N, P, K, các chất vi lượng như Fe, B, Zn dù chỉ bị cây bơ lấy đi qua các vụ thu hoạch với lượng nhỏ nhưng các kết quả nghiên cứu ở các vùng kèo trực tiếp nhà cái bơ nổi tiếng trên thế giới cũng cho thấy có hiện tượng thiếu vi lượng trên cây bơ và gây ảnh hưởng xấu đến năng suất, kích cỡ và chất lượng quả bơ.
Một chương trình nghiên cứu về dinh dưỡng cho cây bơ đã được tiến hành tại Mexico cho thấy trên các vườn bơ kinh doanh kèo trực tiếp nhà cái với mật độ 156 cây/ha. Công thức phân bón 178kg N + 165kg P2O5 + 318kg K2O/ha/năm ở dạng SA, Super lân và KCl, bổ sung thêm vi lượng 0,1kg oxisulphat kẽm và 0,2kg borax/cây 1-2 năm 1 lần đã làm năng suất bơ tăng vọt từ 8 tấn quả/ha lên 35 tấn/ha. Trong 4 năm liền, năng suất bơ đạt bình quân 28,5 tấn quả/ha. Ngoài ra kích cỡ quả bơ còn được cải thiện rõ rệt. Tỷ lệ quả bơ có kích cỡ thuộc loại 1 và các loại đặc biệt tăng từ 27,5% lên 72% sau 3 năm áp dụng công thức phân bón nêu trên.
*Hướng dẫn bón phân cho kèo trực tiếp nhà cái bơ ghép:Cây bơ ghép thường được kèo trực tiếp nhà cái thuần thành vườn với mật độ 200 cây/ha (7 x 7m). Bơ cũng có thể kèo trực tiếp nhà cái rải rác trong vườn hoặc kèo trực tiếp nhà cái làm cây che bóng, chắn gió cho các vườn cây công nghiệp. Cây bơ thực sinh thường mọc khỏe, ít được chăm sóc bón phân cây vẫn lớn nhanh. Khi kèo trực tiếp nhà cái cây bơ ghép nên chú ý vấn đề chăm bón cho cây nhiều hơn.
+ Thời kỳ kiến thiết cơ bản
-Bón lót khi kèo trực tiếp nhà cái: Đào hố rộng 60x60x60cm. Bón lót 10-15kg phân chuồng hoai, 0,5kg lân nung chảy và 0,3kg vôi. Lượng phân lót này được trộn đều với lớp đất mặt rồi lấp đầy hố.
Sau khi kèo trực tiếp nhà cái 20-30 ngày bón thúc phân NPK 20-20-15+TE Đầu Trâu với lượng 0,3kg/cây, chia làm 2 lần bón, mỗi lần 0,15kg/cây, cách nhau 1 tháng.
-Năm thứ hai:0,5-1kgNPK 20-20-15-TE Đầu Trâu/kèo trực tiếp nhà cái .
-Năm thứ ba: 1-1,5 kg NPK 20-20-15-TE Đầu Trâu/kèo trực tiếp nhà cái .
-Năm thứ tư: 2-3kgNPK 20-20-15-TE Đầu Trâu/cây .
Lượng phân này chia làm 3 lần bón trong mùa mưa. Mùa khô bón 0,2-0,3kg phân Đầu Trâu 2001 hoặc Đầu Trâu mùa khô vào lúc tưới nước. kèo trực tiếp nhà cái cây bơ ghép, vào mùa khô nên tưới nước cho cây trong vòng 3-4 năm đầu sau khi kèo trực tiếp nhà cái để đảm bảo tỷ lệ cây sống và sinh trưởng của cây. Khi cây bơ đã lớn, có thể hạn chế tưới nước.
+ Thời kỳ kinh doanh
Bơ kèo trực tiếp nhà cái đến năm thứ tư bắt đầu cho quả khá nhiều, lúc này cây cần nhiều kali hơn thời kỳ kiến thiết cơ bản. Sử dụng các loại phân Đầu Trâu có hàm lượng NPK hợp lý để bón cho bơ kinh doanh như phân NPK 16-8-16+TE Đầu Trâu, hoặc dùng các loại phân chuyên dùng cho cây ăn quả là Đầu Trâu AT1, AT2, AT3 để bón. Đối với 1 cây bơ cho 200-300kg quả/năm cần bón như sau:
-Trường hợp dùng kèo trực tiếp nhà cái NPK 16-8-16-TE Đầu Trâu: Bón 6-8kg/kèo trực tiếp nhà cái/năm, chia làm 3 lần bón vào các thời kỳ sau khi thu hoạch, trước khi ra hoa và lúc nuôi quả.
-Trường hợp dùng phân chuyên dùng cho kèo trực tiếp nhà cái ăn trái: Sau khi thu hoạch bón 2-3 kg Đầu Trâu AT1/kèo trực tiếp nhà cái, trước khi ra hoa bón 1-2kg Đầu Trâu AT2/kèo trực tiếp nhà cái và khi đang nuôi quả bón 3-5 kg Đầu Trâu AT3/kèo trực tiếp nhà cái tùy theo lượng quả nhiều hay ít.Phương pháp kèo trực tiếp nhà cái phân:Bón phân khi đất đủ ẩm, đào rãnh cạn xung quanh tán kèo trực tiếp nhà cái bơ, chiếu theo mép tán, bỏ phân vào rồi lấp đất.