kèo trực tiếp nhà cái.
Gần đây có một số bà con ở đồng bằng sông Cửu Long hỏi về thuật ngữ cày ải và kèo trực tiếp nhà cái giầm (cày rồi ngâm đất trong nước) tác dụng thế nào?
Cũng có không ít bà con nhầm lẫn về khái niệm “cày ải” với việc cày đất vùi gốc rạ sau khi gặt vụ trước.
Hai khái niệm này đối với bà con nông dân miền Bắc hay miền Trung thì khá tinh thông, ai ai cũng biết. Vì vậy, đã từ lâu kỹ thuật kèo trực tiếp nhà cái đất này đã được đúc kết thành câu nói “Một hòn đất ải bằng một bãi phân”, hay “Ải nỏ bằng một giỏ phân”. Lại có câu “Ải thâm không bằng giầm ngấu”. “Giầm” tức là cày lật đất rồi ngâm đất trong nước (cày xong cho thêm nước vào ngâm).
Ấy vậy nhưng đối với bà con các tỉnh miền Nam, vùng sông nước mênh mông nên trường hợp cày đất phơi ải không phải là ở đâu cũng kèo trực tiếp nhà cái được nên có nhiều bà con chưa rõ và cho rằng cứ cày lật đất gọi là cày ải.
Trong kỹ thuật kèo trực tiếp nhà cái đất để gieo cấy hay gieo trồng thì có 2 cách: (I) Cày đất phơi thật kỹ, phơi khô cho đến trước khi kèo trực tiếp nhà cái đất lại để gieo trồng, màu đất từ nâu thẩm chuyển sang bạc trắng (gọi là “làm ải”) và (II) cày đất ngâm nước thật kỹ, cho đến khi làm đất lại để gieo trồng gọi là “kèo trực tiếp nhà cái giầm”, trường hợp này phổ biến cho đất lúa ngập nước. Còn cày đất phơi kỹ vừa áp dụng cả cho kèo trực tiếp nhà cái lúa và kèo trực tiếp nhà cái cây trồng cạn (cây màu). Vậy lợi hại của từng biện pháp là ở chỗ nào?
kèo trực tiếp nhà cái ải: Là cày lật đất phơi khô, phơi càng khô càng tốt (người ta gọi là ải nỏ). Vì sao vậy, vì trong đất vụ trước vừa thu hoạch (đặc biệt là thu hoạch lúa) đất ở dạng yếm khi, đất có chứa nhiều chất độc, kể cả rễ cây tươi. Nếu được phơi thì các chất độc sẽ bị phân giải, bay đi hay biến thành sản phẩm không độc, mặt khác các chất khó tiêu sẽ trở thành dễ tiêu (người ta gọi là khoáng hóa).
Khi cho nước vào, nước xâm nhập vào các kẻ hở kèo trực tiếp nhà cái đất bung ra, trở thành tơi xốp, kèo trực tiếp nhà cái đất cũng dễ, đất sẽ cung cấp cho cây nhiều chất dễ tiêu nên cây lúa sẽ chóng tốt.
Những trường hợp trong quá trình phơi lại gặp mưa, đất không khô, độ ẩm đất còn cao, ta gọi là ải thâm, quá trình khoáng hóa diễn ra không thuận lợi, chất độc vẫn còn nhiều, đất không tơi, các chất dễ tiêu lại ít. Ta gọi ải thâm không bằng kèo trực tiếp nhà cái ngấu.
kèo trực tiếp nhà cái giầm: Là cày đất ngâm nước thật kỹ, ngâm liên tục sẽ tốt hơn là lúc ngập, lúc khô cạn nước. Ngâm nước thì cần thời gian lâu hơn, các chất độc trong đất mới thuyên giảm và quá trình phân giải chất hữu cơ trong đất cũng cần dài hơn.
Trường hợp này thực hiện khi không có điều kiện kèo trực tiếp nhà cái ải thuận lợi. Ví dụ, gặp vụ mưa liên tục hay gặp ruộng sâu không tháo nước được thì phải chuyển sang kèo trực tiếp nhà cái giầm.
Trường hợp phơi ải gặp lúc nắng, lúc mưa hay gặp vùng đất thấp bị nước xung quanh rò rỉ vào kèo trực tiếp nhà cái đất không được khô ta gọi là ải thâm. Trường hợp này ta nói ải thâm thì không bằng giầm ngấu là như vậy.
Như vậy tùy theo điều kiện sinh thái, địa hình, mùa vụ mà quyết định áp dụng cách làm đất cho thích hợp. Những vùng khoảng cách thời vụ trước và sau quá ngắn, lại thường gặp mưa, cả kèo trực tiếp nhà cái đều khó thì phải tìm cách khác để khắc phục.
Nhưng kèo trực tiếp nhà cái giầm vẫn là biện pháp dễ được lựa chọn. Trường hợp này, để kèo trực tiếp nhà cái giảm độc tố trong quá trình cây lúa còn non, thì vẫn không nên đốt rơm rạ, mà nên cắt rơm rạ ủ riêng tại gốc ruộng hay mang lên bờ kèo trực tiếp nhà cái nấm rơm rồi kèo trực tiếp nhà cái đất và bón thêm vôi, bón lân để kèo trực tiếp nhà cái giảm độc tố trong ruộng. Nhưng cũng phải cố gắng kèo trực tiếp nhà cái đất kỹ, cày bừa nhiều lần cho đất tơi cũng giảm được độc hại cho cây.
Nếu kèo trực tiếp nhà cái lúa thì nên sử dụng biện pháp tưới nong, kết hợp tháo cạn phơi ruộng cũng là biện pháp khắc phục có hiệu quả. Chú ý bón phân cân đối giữa N:P:K, không bón thừa chất đạm. Những nơi có điều kiện mua phân Đầu Trâu thì nên sử dụng phân NPK Agrotain lúa 1 và lúa 2 hay Đầu Trâu lúa TE-A1 và Đầu Trâu lúa TE-A2 để bón sẽ khắc phục được hiện tượng dư thừa đạm và thiếu lân và kali, ngăn ngừa được hiện tượng do ngộ độc hữu cơ gây hại.
GS - TS Mai Văn Quyền
Gởi bạn bè
Bản in